ملاحظات اخلاق علمی و عملی در زندگی و آثار ابن سینا

ابو علی سینا، دانشمند ایرانی مسلمان، عارف و فیلسوف بزرگ سده ی چهارم است که شهرتی جهانی دارد. علی رغم بررسی های فراوان درباره آرای وی در زمینه های مختلف علمی، پژوهش درخصوص نگرش اخلاقی این دانشمند بزرگ، کمتر صورت پذیرفته است. لذا در این مقاله سعی شده است تا با گذری بر شرح های معتبری که از دوران حیات بوعلی بجا مانده، و نیز با غور در بعضی از آثار مکتوب وی، منشوری برای استفاده ی پزشکان و سایر » منشور اخلاق عملی ابن سینا « اخلاقی تحت عنوان علاقمندان و اخلاق پژوهان تنظیم گردد. بدیهی است شیوه پژوهش در چنین موضوعاتی کتابخانه ای و سند پژوهی است.مفاد این منشور در سه بخش:اخلاق علمی، اخلاق در سیره یا اخلاق عملی و اخلاق پزشکی ترتیت یافته است که فشرده ی آن چنین می باشد: در قسم نخستین، کوتاه سخن این که: از جدّیت او در فراگیری تمام دانش های مؤثر زمان خود در سنین نوجوانی، فراست و دقتی که در یادگیری این علوم بخرج می دهد و رغبت وی در مصاحبت با سایر اندیشمندان و... سخن به میان آمده است. در قسم دوم، توجه وی بر عناصری اخلاقی همچون ادب حضور در ساحت قدس خدا و پیامبر، قدرشناسی از نعم الهی، درایت و تدبیر عالمانه، توکل، تقوا و خلوص نیّت، سفرهای مطالعاتی برای کسب دانش و تجربه بیشتر و... و در قسم سوّم، تأکید وی بر نقش ورزش در سلامتی جسم و جان آدمی، تأکید بر استنشاق هوای پاک، رعایت اعتدال در تأمین نیازهای بدن، پایین آوردن سطح توقعات و چشم داشت های مادی از بیماران، پرهیز از هر نوع شتابزدگی در تشخیص، معاینه و... مورد اشاره قرار گرفته است.